ඔන්න එහෙනම් මගෙනුත් වලියක්. රාජා "වලිය" තවත් කොටසක් :)
~~~~~~~~~~~~~
අපි
ගිය පාර රාජාවලිය ලිපිය නැවැත්තුවේ දෙවන මිහිඳු රජතුමාගේ පුතා මිය ගිය එක ගැන කියලනේ. මේ හින්දා රජතුමා හිටියේ ගොඩක් කණගාටුවෙන්. සේරටමත් වඩා ලංකාවට අනාගත රජෙක් නැති වෙන නිසා. හැබැයි ඒ ලිපියේ අන්තිමට අපි කිව්වනේ මෙතන රහසකුත් තියනවා කියලා. අද බලමු ඒ රහස මොකක්ද කියලා.
දෙවන මිහිඳු රජතුමා රජ වෙන්නත් කලින් ඔහුට බිරිඳක් හිටියා ලු. පසුව ඇය වෙන් වෙලා ගියත් රජුට දාව පුතෙක් ඇයට ලැබිලා තියනවා. ඒත් මේ පුතාවත් පියාවත් එකිනෙකාට අඳුනන්නේ නැහැ. බිරිඳ රජුගෙන් වෙන් උනාට පස්සේ තමයි දරුවා ලැබෙන්න ඇත්තේ. මේ වෙද්දී ඒ පුත්‍රයා ලොකු වෙලා රාජකීය හමුදාවේ සේවය කරන දක්ෂ සෙබළෙක්. ඔහුගේ නම "
උදය". දප්පුල සමග කරපු සටන් වලදීත් රජතුමාට බෙහෙවින්ම උපකාරී උනේ ඔහු. ඒ වෙනුවෙන් රජතුමා ඔහුට උසස් වීම් සහ තුටු පඬුරු දුන්නත් රජතුමා දැනගෙන හිටියේ නැහැ ඒ ඔහුගේ පුතෙක් බව. මේ විදියට දිගින් දිගටම උදයගේ දක්ෂතාව කැපී පෙනෙද්දී රජතුමාට ඕන උනා ඔහුගේ අලගිය මුලගිය තැන් හොයාගන්න. ඔන්න එතකොට තමයි රජතුමාට දැනගන්න ලැබුනේ ඒ තමන්ගේම පුතා බව.
ඉතින් රජතුමා වහාම උදය ව කැඳවනවා මාලිගාවට. කැඳවලා ඔහුගෙන්ම විස්තර දැන ගන්නවා. ඉතාමත් සතුටට පත් වෙන රජතුමා ඔහු තමන්ගේ පුතා බවට නිල වශයෙන්ම බාර ගෙන යුව රජ කමත් පිරිනමනවා. ඔන්න ඔහොමයි ප්‍රධාන අණදෙන නිලධාරී උදය, "උදය කුමරු" බවට පත් උනේ. ඉතින් කොහොමහරි ක්‍රි. ව. 807 දී දෙවන මිහිඳු රජතුමා මියගියාම රජ බවට පත් වෙන්නේ උදය රජතුමා (ක්‍රි. ව. 807 - 812).
මේ කාලයේදී රුහුණ පාලනය කරලා තියෙන්නේ "දාඨසිව" නම් පාලකයෙක්. ඔහුගේ පුතා "මහින්ද" කිසියම් හේතුවක් නිසා දාඨසිව එක්ක විරසක වෙලා අනුරාධපුරයට පැන විත් උදය රජුගේ රැකවරණය පැතුවා ලු. ඉතින් උදය රජතුමාත් මේ කුමාරයාට ඉඳුම් හිටුම් විතරක් නෙමෙයි කල් යද්දී තමන්ගේ දියණියත් සරණපාවලා දෙන්න තරම් කාරුණික උනාලු. ඉන් පස්සේ ඔවුන්ගේ ඉලක්කය උනේ රුහුණ ජයගැනීම. මේ සඳහා සේනාව මෙහෙයවන්නේ මහින්ද කුමරු. ඔහු මාමණ්ඩිය වෙනුවෙන් තමන්ගේ පියා එක්ක යුධ වදිනවා. යුද්ධයෙන් පරදින දාඨසිව ඉන්දියාවට පලා යද්දී මහින්ද කුමරු ඒ පසුපස ලුහු බැඳීමෙන් වැළකිලා පියාට පැන යන්න ඉඩ සලසා දෙනවා. මේ ජයග්‍රහණයෙන් පස්සේ රුහුණේ පාලකයා බවට පත් වෙන්නේ මහින්ද කුමරු.
ඉතින් උදය රජතුමා ධාර්මිකව රජකම් කරපු රජ කෙනෙක්. අනාගත ප්‍රයෝජනය සඳහා එකල පැවතුණු නීති රීති ලේඛනගත කරලා තියන්නත් එතුමා කටයුතු කළා ලු. අන්ධ අයට සහ අනෙක් ආබාධිත අයට ජිවත් වෙන්න ගොඩනැගිලි ඉදි කරලත් තියනවා. කොහොම උනත් ඔහු වැඩි කල් රජකම් නොකරම ක්‍රි. ව. 812 දී මිය පරලොව යනවා. ඉන් පස්සේ රජ වෙන්නේ ඔහුගේ වැඩිමහල් පුත් "
මහින්ද / මිහිඳු III" (ක්‍රි. ව. 812 - 816). ඔහුත් ඉතා ධාර්මික රජ කෙනෙක්. මේ නිසාම ඔහු "ධාර්මික සිලාමේඝ" කියලත් හැඳින්නුවා ලු.
ඉන් පස්සේ රජ උනේ ඔහුගේ සොහොයුරු "
අග්බෝ VIII" (ක්‍රි.ව. 816 - 827). ඔහුත් පියාගේ සහ සොහොයුරාගේ අඩි පාරේ යමින් ඉතාමත් හොඳින් රට පාලනය කළා. පෝය දිනවල මාළු, මස් සහ මත් ද්‍රව්‍ය ඇතුල් නුවරට ගෙන ඒම තහනම් කළා. ඒ වගේම තමන්ගේ මවට ඉතාමත් හොඳින් සලකපු කෙනෙක් තමයි එතුමා. තමන්ගේ අත් දෙකෙන්ම ඇය නෑවීම, කැවීම, හිසේ තෙල් ගැල්වීම ආදී හැම දෙයක්ම කරලා තියෙන්නේ ඉතාමත් සතුටින්. ක්‍රි. ව. 827 දී එතුමා මිය ගියාට පස්සේ රජ වෙන්නේ ඔහුගේ බාල සොහොයුරු "
දප්පුල II" (ක්‍රි. ව. 827 - 843).
දැන් එතකොට මතකයිනේ උදය රජතුමාගේ බෑනා වෙච්ච මහින්ද කුමාරයා රුහුණේ පාලකයා බවට පත් උන හැටි? තවමත් ඔහු තමයි රුහුණේ පාලකයා. මේ අතරේ මහින්ද කුමාරයාගේ පුතුන් දෙදෙනාගේ ("කිස් අග්බෝ" සහ "දප්පුල") හැසිරීම ගැන අසතුටු වෙන ඔහු, පුතා සමග අමනාප වෙලා ඔහුව පලවා හරිනවා. පියාගෙන් පලා එන කුමාරයා පිහිට පතන්නේ දප්පුල රජතුමාගෙන්. දැක්කා නේද ඉතිහාසය නැවත නැවත සිද්ධ වෙන හැටි? දප්පුල රජතුමාත් මේ කුමාරවරු දෙන්නා යොදා ගෙන මහින්දට විරුධව රුහුණ ජයගැනීමේ සටනක් දියත් කරනවා. මහින්ද ඔහුගේ පියාට කළ දේම ඔහුගේ පුතුනුත් ඔහුට කරනවා. හැබැයි ඒ සටන වැළකෙන්නේ මේ කුමාරවරු දෙන්නා සේනාව වෙනත් නිලධාරියෙකුට භාර දීලා ආපහු එන නිසා.
මේ අතරේ මහින්ද ට තවත් තර්ජනයක් එල්ල වෙනවා ඔහුගේ වෙනත් නෑයෙක් ගෙන්. ඒ සටනෙන් මහින්ද මිය යන අතර තුවාල ලබපු නෑයාත් ඉක්මනින් මිය යනවා. ඉන් පස්සේ දප්පුල රජතුමා ඔහුගේ දියණිය කිස් අග්බෝ කුමාරයාට සරණපාවා දීලා දකුණු ප්‍රදේශයේ පාලනය ඔහුට බාර දෙනවා. ක්‍රි. ව. 843 දී දප්පුල රජතුමා මිය ගියාට පස්සේ ඔහුගේ පුත්‍රයා "
අග්බෝ IX" (ක්‍රි. ව. 843 - 846) නමින් රජ වෙනවා. අග්බෝ රජ වෙච්ච එකට විරුද්ධ උණු , දෙවන දප්පුල රජුගේ සහෝදරයාගේ පුත්‍රයා ඔහුට විරුද්ධව සටන් කළත් අග්බෝ රජු සටනින් ජයග්‍රහණය කරනවා. ඒත් කුමක් හෝ හේතුවක් නිසා අග්බෝ රජතුමා ඉක්මනින්ම මිය යනවා.
ඊ ලඟට රජ උනේ කවුද කියලා අපි ඊ ළඟ රාජාවලිය ලිපියෙන් බලමු.
